De Algemene Rekenkamer heeft in haar recente rapport stevige kritiek geuit op het gebruik van de cloud door ministeries. Begrippen als ‘beperkt zicht’, ‘onvoldoende risicoafwegingen’, en ‘zorgwekkend gebrek aan controle’ domineren de conclusies. Het rapport laat zien dat er ruimte is voor verbetering. Wigo4it, de IT-organisatie van de vier grootste gemeenten (G4), bewijst dat grip op de cloud niet alleen haalbaar, maar ook een fundament kan zijn voor succes en innovatie in het sociaal domein.
Waar de Algemene Rekenkamer spreekt over een gebrek aan uniform beleid en strategische richting binnen overheidsorganisaties, heeft Wigo4it al jaren een duidelijke cloudstrategie. Met een public cloud-first aanpak is bewust gekozen voor schaalbaarheid en wendbaarheid. Dit betekent niet dat cloudgebruik blindelings wordt omarmd. Integendeel, door het eigenaarschap en de verantwoordelijkheid bij de teams te beleggen, kunnen zij zelf doordachte keuzes maken voor cloudmodellen op basis van kennis en expertise.
Stel je voor: 5.000 professionals die miljoenen aan uitkeringen beheren. Een systeem dat geen moment mag haperen, want achter elk nummer zit een persoon die op ons rekent. Dit is onze realiteit bij Wigo4it.
"Ga dat maar eens veilig en tegen lage kosten in de cloud zetten," zeiden de sceptici. En dat is precies wat we hebben gedaan.
Onze applicatie Socrates is 365 dagen per jaar aantoonbaar BIO-compliant in de publieke cloud, waarmee Wigo4it aantoont dat compliance en innovatie hand in hand gaan.
Waar de Algemene Rekenkamer spreekt over "beperkt zicht" en "onvoldoende controle", hebben wij bij Wigo4it een andere aanpak gekozen. Onze teams werken volgens het principe "You Build It, You Run It" – geen abstracte verantwoordelijkheden, maar concrete eigenaarschap.
"Het verschil tussen falen en excelleren in de cloud zit niet in de technologie, maar in de mensen die ermee werken," vertelt een van onze teamleads.
Transparantie zit in het DNA van de organisatie. Alle betrokkenen hebben inzicht in de datastromen, beveiligingsmaatregelen en kosten. Hierdoor weet elke medewerker exact hoe en waar cloudresources worden ingezet.
Een mooi voorbeeld? Tijdens ons recente CleanupFest bespaarden we 8% op cloudkosten. Niet door sturing vanuit management, maar door teams die eigenaarschap namen over hun cloudomgeving.
De Algemene Rekenkamer wijst terecht op de risico’s van data-souvereiniteit bij cloudgebruik, zoals vendor lock-in, afhankelijkheid van buitenlandse partijen en het meekijken door andere overheden. Wigo4it heeft dit risico geminimaliseerd door alles te automatiseren. Alle data is versleuteld in transport en rust met sleutels in eigen beheer. We kiezen open source boven specifieke oplossingen. Onze visie is liever open source software op Amerikaanse servers, dan Amerikaanse software op Europese servers.
Met regio’s zoals West-Europe (in Amsterdam) en gekoppelde back-upsystemen in West-Duitsland, worden scenario’s voor calamiteiten tijdens workations vooraf getest en geborgd.
Vroeger hadden we langdurige miljoenen contracten met VMware en Citrix en daardoor nauwelijks bewegingsruimte. Dat was pas een échte vendor lock-in. Vandaag de dag kunnen we doordat alles is geautomatiseerd in 5 uur in een ander land draaien en binnen een maand in een andere cloud. Dit is geen papieren belofte, maar een bewezen praktijk die regelmatig wordt getoetst. Daarmee voldoen we ook aan de BIO richtlijn voor een exit-strategie.
Het rapport van de Algemene Rekenkamer is waardevol als wake-up call. Maar laten we niet vervallen in doemdenken. De vraag is niet óf de overheid de cloud aankan, maar hóe we er samen voor zorgen dat het werkt.
Het succes van Wigo4it is geen toeval, maar het resultaat van een cultuur waarin teams worden vertrouwd, fouten worden gezien als leermomenten, en processen gericht zijn op het behalen van duidelijke doelen in plaats van het volgen van bureaucratische stappen. Dit maakt Wigo4it niet alleen een pionier binnen het sociaal domein, maar ook een voorbeeld van hoe publieke organisaties de cloud kunnen gebruiken als middel om waarde te creëren.
De boodschap is duidelijk: controle in de cloud is mogelijk. Het vraagt om visie, lef, en het vermogen om technologische mogelijkheden te vertalen naar concrete voordelen voor de maatschappij. Wigo4it bewijst dat een cloudstrategie, gedragen door de juiste mensen en geautomatiseerde processen, niet alleen de risico’s van de cloud kan beheersen, maar ook ongekende kansen biedt voor innovatie en impact.
Uitnodiging aan collega-overheidsorganisaties
Worstelt jouw organisatie ook met:
- Balanceren tussen innovatie en soevereiniteit?
- Opzetten van effectieve samenwerkingsstructuren?
- Waarborgen van digitale autonomie?
Laten we kennis delen. Want digitale soevereiniteit in de public cloud bereik je niet alleen - het vraagt om een ecosysteem van vertrouwen, kennis en samenwerking. We nodigen je graag uit voor een kop koffie bij ons in Den Haag.